БГЗХА «Харошкі»

Навіны

19 красавіка 2022 года

Сардэчна запрашаем вас, шаноўныя сябры, на святочны канцэрт «Ад смутку да вяселля» 10 мая ў Вялікую залу Белдзяржфілармоніі

Прэса

13 красавіка 2022 года

Як «Харошкі» праводзілі снежную пару

Навіны

15 сакавіка 2022 года

Дзіцячая студыя ансамбля «Харошкі» сардэчна запрашае на канцэрт «Вясновыя птушкі», які адбудзецца 31 сакавіка ў Палацы культры ветэранаў

  • Галоўная
  • Медыя
  • Прэса
  • Музычны тур у барока ад харэаграфічнага ансамбля «Харошкі» і салістаў Вялікага тэатра Беларусі
Прэса
05.07.2021

Музычны тур у барока ад харэаграфічнага ансамбля «Харошкі» і салістаў Вялікага тэатра Беларусі

За гадзіну трапіць у барока і прасякнуцца эпохай дзякуючы паглыбленню вакальнаму, танцавальнаму і інструментальнаму, тым самым шматгранна адчуўшы дэталі і фарбы? Унікальную магчымасць падарылі Беларускі дзяржаўны харэаграфічны ансамбль «Харошкі» і салісты Вялікага тэатра Беларусі Юрый Гарадзецкі і Алена Золава, а таксама аўтары ідэі народная артыстка Беларусі галоўны балетмайстар «Харошак» Валянціна Гаявая і заслужаны артыст Беларусі мастацкі кіраўнік «Беларускай капэлы» Віктар Скарабагатаў, прадставіўшы ў канцэртнай зале «Мінск» новую праграму «Каханне спрадвеку».

Ансабль «Харошкі» з музычна-харэаграфічнай кампазіцыяй «Танец рамеснікаў».

Ансабль «Харошкі» з музычна-харэаграфічнай кампазіцыяй «Танец рамеснікаў».

Інструментам, своеасаблівым білетам, каб трапіць у барока, стаў «Полацкі сшытак» — нацыянальны здабытак музыкі XVII стагоддзя, мастацкі помнік беларускай культуры. Вядомы харэаграфічны спектакль ансамбля «Харошкі» «Па старонках Полацкага сшытка» ўваходзіць у залаты фонд калектыву і з’яўляецца адной з яго візітак. Але гэтым разам ён расквеціўся вакальнымі партыямі, адбылося спалучэнне жанраў — танца, вакалу, інструменталістыкі. Такое мастацкае спляценне спарадзіла феерыю эмоцый.

— Калі кампазітар Сяргей Хвашчынскі рабіў для «Харошак» сюіту «Полацкі сшытак», на той момант яго іграў толькі «Кантабіле» — ансамбль старажытнай музыкі Белдзяржфілармоніі, — згадвае Віктар Скарабагатаў. — Калі ж з гэтай ідэяй да мяне прыйшла адміністратар «Харошак» Наталля Надтачаева — выканаць з «Харошкамі» вакальныя п’есы, — я, памятаючы, як гэта рабіў для «Харошак» Хвашчынскі, падумаў, а чаму б і не. Уласна, інструменты ж усе ёсць. Хай чэмбала няма, але калі на цымбалах іграць піцэката, то і будзе тое ж чэмбала (клавесін). Дарэчы, у гэтай праграме гучыць басэтля — не віяланчэль і не кантрабас. А гэта не так часта можна пачуць. Я папрасіў свайго аднакурсніка Косцю Шарава, філарманічнага арганіста і клавесініста, з якім мы шмат выступалі, каб ён зрабіў клавіры гэтых сачыненняў, і ён зрабіў. І, маючы гуказапіс «Кантабіле» ды клавіры, працаваць было нашмат прасцей, плюс яшчэ веданне стылю барока. У «Харошак» да гэтага не было барочнай вакальнай праграмы — толькі танцавальная і інструментальная. Вакальная праграма — безумоўна, пашырэнне гарызонтаў. Мы трапілі ў XVII стагоддзе лёгка і нязмушана.

«Полацкі сшытак» — зборнік барочнай музыкі, створаны ў 1640 годзе, сёння брэнд беларускай музыкі, а гісторыя ў яго надзвычай цікавая.

— У 1962 годзе Адам Мальдзіс ездзіў у Ягелонку ў Кракаў шукаць матэрыялы па літаратуры, — расказвае Віктар Скарабагатаў. — І знайшоў цэлы зборнік вершаў сярэдзіны XVII стагоддзя, у тым ліку 55 вершаў на беларускай мове. І там дакладна было ўказана, адкуль, — Орша, Аршанскі сшытак. І ён звярнуў увагу на кнігу: гэта аказаўся ўніяцкі Трэбнік, а ў вокладцы — зацвярдзеласць, быццам там штосьці ёсць. А каб разрэзаць і паглядзець, што ж там, вядома, патрэбна звяртацца па дазвол. Яго калега польскі даследчык Ежы Голас усё давёў да канца. Калі разрэзалі, дасталі паперкі, на якіх... ноты. І Ежы Голас расшыфроўваў іх даволі доўга. У 1970 годзе нарэшце выдаў 120 нумароў. Сярод іх ёсць нават арганная фантазія з прозвішчам аўтара — Жэлягоўскі.

Алена Золава і Юрый Гарадзецкі выконваюць праграму «Каханне спрадвеку».

Алена Золава і Юрый Гарадзецкі выконваюць праграму «Каханне спрадвеку».

Аршанскі сшытак, Орша... Куды нас прывядзе? Вядома, да Уладзіміра Караткевіча, які, аказваецца, таксама спрычыніўся да музычнай культуры Беларусі. «Аднойчы, у годзе, пэўна, 1975-м, сядзелі Караткевіч і Мальдзіс на канцэрце «Кантабіле» ў Доме літаратара, — успамінае Віктар Скарабагатаў. — Артысты ігралі Баха, Гендэля. Мне ўжо Мальдзіс расказваў: «Штурхае мяне Караткевіч і пытаецца: “Слухай, Адась, а што, нашы музыканты ў той час нічога не пісалі?” — “Як жа нічога! Я ж прывез з Кракава!” — “А гэтыя хлопцы пра тое ведаюць?” — “Хутчэй за ўсё не”. — “Хадзем да іх”. Скончыўся канцэрт, яны прыходзяць за кулісы, і Караткевіч кажа: “Хлопцы, а вы ведаеце, што нашы музыкі таксама ў той час у шапку не спалі? Вось у Адама ёсць ноты. Вы б сыгралі...” І яны сыгралі. Ды як! З таго часу “Полацкі сшытак” фактычна з’яўляецца брэндам беларускай музыкі XVII стагоддзя».

Гэта засведчылі артысты, прадставіўшы новы ракурс праграмы дзякуючы сумеснаму выступленню з зоркамі Вялікага.

— Я вельмі задаволены, — гаворыць саліст Вялікага тэатра Беларусі Юрый Гарадзецкі. — Мы нарэшце злучылі тое, што было напрацавана з нашага боку, і тое, што, аказваецца, ужо даўным-даўно зроблена ў ансамблі «Харошкі». Мы нарэшце зліліся. Тэксты песень з Аршанскага сшытка XVII— XVIIІ стст. актуальныя і цяпер. Сёння мы назіралі тэатр танца ад «Харошак». Камернасць сцэны дала вялікі плюс — інтэрактыў: ты бачыш вочы, зараджаешся. Супрацоўніцтва з «Харошкамі» — выхад у штосьці новае, гэта можна паўтарыць.

— Сённяшні канцэрт — і адкрыццё, і пазнавальна, і цалкам нешта новае, — не хавае захаплення салістка Вялікага тэатра Беларусі Алена Золава. — Мне здаецца, гэта цікавы праект, які трэба развіваць. Сінтэз народнага і класічнага мастацтваў, упэўнена, спадабаецца публіцы. Гэта наша нацыянальнае, роднае і ўсім зразумелае. Музыка і словы выходзяць з душы і сэрца. І не трэба нічога іншага. Камерная абстаноўка дапамагае: чым бліжэй людзі адно да аднаго — тым цяплей. Прысутнічаў момант інтымнасці. Дзякуючы Віктару Скарабагатаву, Ганне Каржанеўскай мы паглыбіліся ў барока, старажытнае мастацтва.

Гама эмоцый, падораная музыкай з «Полацкага сшытка» ў камбінацыі з вершамі з «Аршанскага сшытка», найлепшым чынам адлюстравалася на малой сцэне канцэртнай залы «Мінск», якая вызначаецца сваёй камернасцю.

— На малой сцэне выступаем упершыню, — адзначае заслужаны артыст Рэспублікі Беларусь Васіль Прыходзька, які ў Харошках танцуе 27 гадоў. — Але любое выступленне — заўсёды свята, бо гэта сустрэча з гледачамі, і трэба пераканаць у шчырасці таго, што робіш, каб табе паверылі, каб глядач змог акунуцца ў тую атмасферу на сцэне, якую ты ствараеш. Бо прызначэнне мастацтва — несці дабро, звяртацца да чалавечых каштоўнасцей. Каб пасля выступлення мы ўсе сталі чысцейшыя, свабодныя, як паветра пасля дажджу з навальніцай. Сённяшні праект з калегамі-вакалістамі з Вялікага — вельмі цікавы вопыт, добра, што ён наспеў, мы ўпершыню працуем у такім міксе. Можа, у далейшым гэта перарасце ў асобны кірунак і будзе паўтарацца ў шырокіх формах на вялікіх пляцоўках.

Саліст «Харошак» Ягор Мельнікаў у харэаграфічнай карцінцы «Закаханы стражнік»

Саліст «Харошак» Ягор Мельнікаў у харэаграфічнай карцінцы «Закаханы стражнік»

За праграму, заснаваную на «Полацкім сшытку», Валянціне Гаявой уручана Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь, і, хто ведае, можа аздабленне яе вакальнымі нумарамі дасць новы плён?

— Гэта першы праект, калі «Харошкі» працуюць з опернымі спевакамі. Прытым вакалісты з опернага тэатра працуюць у кірунку, адрозным ад нашага, — заўважае артыстка балета Таццяна Рубчэня, якая танцуе ў калектыве 19 гадоў. — Прыемна, што мы знайшлі такія кропкі судакранання, калі можна ў адным канцэрце паказаць і творчасць народнага калектыву, і творчасць такога маштабу, як оперны тэатр. А камернасць, якой валодае сцэна, садзейнічае выказванню.

Эмоцыі артыстаў можна было літаральна злавіць, бо сцэна — усяго за метр ад гледача. Ён становіцца ўдзельнікам дзеі, ледзь сам не пускаецца танцаваць і спяваць. Такая магчымасць — удача і новае перажыванне. Не кожны дзень «Харошак» можна «памацаць», а пасыл Гарадзецкага і Золавай успрыняць з улікам мімікі, якая аказалася як пад павелічальным шклом. Барока паўстала, ажыло ў драбніцах і дэталях. Здаецца, не прыдумаць лепшага, чым злучэнне «Харошак» і вакалістаў Вялікага ў камернай зале.

— Глядач вельмі блізка, таму атрымаецца лепш успрыняць нашы эмоцыі, — гаворыць салістка балета «Харошак» Яўгенія Саколікава, якая служыць у калектыве больш чым 20 гадоў. — Звычайна гледачы сядзяць падалей, а тут усе вельмі блізка, як тэатр. Калі ж сцэна большая — іншая экспрэсія, рухі, бо ты займаеш больш прасторы. Сённяшняя сцэна невялікая, камфортная, дамашняя. Можа, з аднаго боку, месца малавата, але з іншага — ёсць магчымасць іграць больш па-акцёрску.

Так і атрымалася, што якраз і ўзбагаціла выступленне. Глядзець на твары салістаў і сачыць за кожным мімічным рухам — неперадавальная асалода. Эмоцыі артыстаў — у максімальным прыбліжэнні.

Вы яшчэ сумняваецеся, куды выправіцца ў падарожжа? Выберыце беларускае барока ад «Харошак» і салістаў Вялікага. Найлепшы тур!

Наталля СВЯТЛОВА

Фота аўтара

  • Галоўная
  • Навіны
  • Калектыў
    • Мастацкі кіраўнік
    • Аб калектыве
    • Гастролі
    • Райдэр
    • Школа-студыя
    • Аркестр
    • Ідэалагічная праца
  • Праграмы
    • «Мы –беларусы» («Поры года»)
    • «Полацкі сшытак»
    • «Фальклор»
    • «Тураўская легенда»
    • «Бывай, ХХ стагоддзе» («Бабруйскія карцінкі» і «Местачковыя карцінкі»)
    • «Мой лёс – Харошкі»
  • Медыя
    • Прэса
    • Відэа
  • Кантакты
© 2004-2017 БДAЗХА «Харошкі»
Распрацоўка: РВПЦ «Кастрычніцкі»
  • RU
  • EN
<